Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì? Các loại và cách dùng
Long Châu
Thuốc tránh thai khẩn cấp (TTKC) là loại thuốc được sử dụng để ngăn ngừa việc mang thai ngoài ý muốn sau khi có quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc gặp sự cố như rách bao cao su. Đây là biện pháp tạm thời và không phải là phương pháp tránh thai chính thức, nhưng có thể giúp phụ nữ tránh thai trong những tình huống khẩn cấp.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một loại thuốc giúp ngăn ngừa sự thụ tinh sau khi có quan hệ tình dục không bảo vệ. Thông thường, thuốc này sẽ phát huy hiệu quả trong khoảng thời gian ngắn sau quan hệ (tốt nhất là trong vòng 72 giờ, tùy vào từng loại thuốc), càng sử dụng sớm, hiệu quả càng cao. TTKC hoạt động bằng cách ngăn cản sự rụng trứng, ngăn tinh trùng tiếp cận với trứng hoặc ngăn cản quá trình làm tổ của trứng đã thụ tinh trong tử cung.
Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp có thể giúp giảm nguy cơ mang thai ngoài ý muốn, nhưng đây không phải là biện pháp tránh thai an toàn lâu dài và không thể thay thế việc sử dụng các biện pháp tránh thai thường xuyên như bao cao su, thuốc tránh thai hàng ngày hay cấy que tránh thai.
2. Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp với các thành phần và cơ chế hoạt động khác nhau. Dưới đây là một số loại phổ biến:
a. Levonorgestrel (Plan B One-Step, Take Action)
Levonorgestrel là thành phần chính trong nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp, trong đó Plan B One-Step là một trong những thương hiệu nổi bật. Thuốc này có tác dụng ngăn ngừa hoặc trì hoãn sự rụng trứng, giảm khả năng thụ tinh của trứng và ngăn cản việc làm tổ của trứng đã thụ tinh. TTKC này thường hiệu quả nhất khi sử dụng trong vòng 72 giờ sau quan hệ tình dục không bảo vệ, tuy nhiên hiệu quả giảm dần khi thời gian sử dụng càng xa.
b. Ulipristal acetate (ellaOne)
Ulipristal acetate là thành phần của một loại thuốc tránh thai khẩn cấp khác, như ellaOne. Loại thuốc này có thể được sử dụng trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ và có hiệu quả cao hơn so với Levonorgestrel khi dùng trong khoảng thời gian gần hết 72 giờ. Ulipristal acetate có thể làm thay đổi các hoocmon trong cơ thể, giúp ngăn ngừa quá trình thụ tinh hoặc làm tổ của trứng.
c. Mifepristone (RU-486)
Mifepristone, còn được gọi là thuốc phá thai trong một số trường hợp, cũng có thể được sử dụng như một loại thuốc tránh thai khẩn cấp. Tuy nhiên, mifepristone thường được sử dụng trong các trường hợp phức tạp hơn và có thể gây ra những tác dụng phụ đáng lưu ý. Thuốc này có thể được sử dụng trong 5 ngày sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ.
3. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp cần được sử dụng càng sớm càng tốt sau khi có quan hệ tình dục không bảo vệ. Dưới đây là hướng dẫn chung về cách sử dụng:
Khi nào nên sử dụng: Nếu bạn có quan hệ tình dục không bảo vệ, hoặc bao cao su bị rách, thuốc tránh thai khẩn cấp có thể là một giải pháp tạm thời để giảm thiểu khả năng mang thai ngoài ý muốn. Thời gian sử dụng hiệu quả nhất là trong vòng 72 giờ đầu tiên, và một số loại thuốc có thể kéo dài thời gian sử dụng lên đến 5 ngày.
Liều lượng: Thuốc tránh thai khẩn cấp thường được dùng dưới dạng viên uống, một lần duy nhất. Tuy nhiên, nếu có hướng dẫn khác từ bác sĩ, bạn cần làm theo chỉ dẫn cụ thể.
Lưu ý khi sử dụng: Sau khi sử dụng thuốc, nếu bạn bị buồn nôn hoặc nôn mửa trong vòng 2 giờ, cần phải uống lại một liều thuốc khác. Thuốc tránh thai khẩn cấp không nên được sử dụng như một biện pháp tránh thai thường xuyên, vì có thể gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và không bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
4. Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp
Dù thuốc tránh thai khẩn cấp có thể giúp ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn, nhưng cũng có một số tác dụng phụ có thể gặp phải, bao gồm:
- Buồn nôn, nôn mửa
- Đau đầu, chóng mặt
- Đau bụng hoặc cảm giác khó chịu ở vùng bụng dưới
- Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt (kỳ kinh có thể đến sớm hoặc muộn hơn so với bình thường)
Nếu bạn gặp phải những triệu chứng bất thường hoặc kéo dài sau khi sử dụng thuốc, nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
5. Lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
- Không lạm dụng thuốc: Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp, không nên dùng như một biện pháp tránh thai thường xuyên.
- Không bảo vệ khỏi bệnh lây nhiễm: Thuốc tránh thai khẩn cấp không bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Vì vậy, nếu bạn lo ngại về các bệnh này, hãy sử dụng bao cao su trong lần quan hệ sau.
- Khám bác sĩ nếu cần thiết: Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường hoặc nghi ngờ về tình trạng sức khỏe, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn và xử lý kịp thời.
Nhìn chung, thuốc tránh thai khẩn cấp là một biện pháp hữu ích trong những tình huống không mong muốn, giúp giảm nguy cơ mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần được cân nhắc kỹ lưỡng và không nên lạm dụng. Để đảm bảo sức khỏe sinh sản lâu dài và an toàn, việc tham khảo ý kiến bác sĩ và lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp là rất quan trọng.
