Thuốc tránh thai khẩn cấp (hay còn gọi là thuốc tránh thai “vòng vây”) là một biện pháp phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn hiệu quả, đặc biệt trong những trường hợp khẩn cấp như quan hệ tình dục không an toàn hoặc không sử dụng biện pháp tránh thai đúng cách. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp cũng cần phải hiểu rõ các tác dụng, lợi ích cũng như tác hại tiềm ẩn để có thể sử dụng an toàn và hợp lý.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một loại thuốc có thể ngăn ngừa việc thụ thai nếu được sử dụng trong khoảng thời gian nhất định sau quan hệ tình dục không bảo vệ. Thuốc này hoạt động chủ yếu bằng cách ngăn chặn hoặc trì hoãn sự rụng trứng, làm thay đổi chất nhầy cổ tử cung để ngăn cản tinh trùng tiếp cận trứng, hoặc thay đổi lớp niêm mạc tử cung để ngăn cản sự làm tổ của trứng đã thụ tinh.
2. Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp với các thành phần và cách thức hoạt động khác nhau. Một số loại thuốc chứa hormone levonorgestrel (như Postinor, Take Action) hay ulipristal acetate (ellaOne). Những loại thuốc này đều có hiệu quả cao nếu sử dụng đúng cách và trong thời gian ngắn sau khi quan hệ tình dục không an toàn.
3. Lợi ích của việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Giảm nguy cơ mang thai ngoài ý muốn: Thuốc tránh thai khẩn cấp giúp giảm thiểu nguy cơ mang thai trong những tình huống không mong muốn. Đặc biệt, đối với những người không chuẩn bị trước hoặc gặp sự cố trong việc sử dụng các biện pháp tránh thai thông thường, thuốc tránh thai khẩn cấp là cứu cánh kịp thời.
Dễ sử dụng: Thuốc tránh thai khẩn cấp rất dễ sử dụng và không cần đến sự can thiệp y tế phức tạp. Điều này khiến chúng trở thành sự lựa chọn phổ biến trong các tình huống khẩn cấp.
Khả năng hiệu quả cao: Nếu được sử dụng đúng cách và trong khoảng thời gian quy định (thường là trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ, với một số loại có thể dùng tới 120 giờ), thuốc tránh thai khẩn cấp có thể giúp giảm nguy cơ mang thai lên tới 95%.
4. Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp rất hiệu quả trong việc phòng tránh thai ngoài ý muốn, nhưng chúng không phải là biện pháp phòng ngừa thai tuyệt đối. Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thường xuyên không được khuyến khích, vì nó có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như:
Rối loạn kinh nguyệt: Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, khiến kinh nguyệt đến sớm hoặc muộn hơn bình thường.
Tác dụng phụ: Một số tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt, hoặc thay đổi tâm trạng có thể xảy ra sau khi sử dụng thuốc. Tuy nhiên, các tác dụng phụ này thường chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn.
Không bảo vệ khỏi các bệnh lây qua đường tình dục: Thuốc tránh thai khẩn cấp không có tác dụng bảo vệ khỏi các bệnh lây qua đường tình dục (STIs), do đó, việc sử dụng bao cao su trong các cuộc giao hợp vẫn là biện pháp quan trọng để phòng tránh các bệnh này.
5. Tại sao không nên lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp?
Dù thuốc tránh thai khẩn cấp mang lại hiệu quả tức thì trong việc ngăn ngừa mang thai, nhưng việc sử dụng quá thường xuyên có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe sinh sản. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể dẫn đến tình trạng mất cân bằng hormone trong cơ thể, gây rối loạn kinh nguyệt, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng thụ thai trong tương lai.
Thêm vào đó, thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là một biện pháp tránh thai lâu dài. Việc sử dụng nó thường xuyên sẽ không thay thế được các biện pháp tránh thai khác như bao cao su, thuốc tránh thai hàng ngày hay cấy que tránh thai – những phương pháp được thiết kế để sử dụng lâu dài và an toàn hơn.
6. Khi nào cần tham khảo ý kiến bác sĩ?
Nếu bạn cảm thấy không chắc chắn về việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, hoặc gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng sau khi uống thuốc (như đau bụng dữ dội, chảy máu bất thường, hoặc các dấu hiệu có thai), hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Bác sĩ sẽ giúp bạn đánh giá tình trạng sức khỏe và đưa ra lời khuyên về việc sử dụng thuốc tránh thai phù hợp.
7. Kết luận
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một biện pháp cứu cánh hiệu quả trong những tình huống khẩn cấp để tránh mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên, bạn cần hiểu rõ các tác dụng, tác hại cũng như hạn chế của thuốc tránh thai khẩn cấp để sử dụng đúng cách, an toàn và hiệu quả. Việc lựa chọn biện pháp tránh thai lâu dài và hợp lý vẫn là lựa chọn tối ưu để bảo vệ sức khỏe sinh sản của bạn.
